Als ZZP-er heb ik zelf tegenwoordig niet veel meer van doen met het UWV. En het is ook niet echt mijn hobby om me met dergelijke instanties bezig te houden, laat staan om erover te bloggen. Een aanzienlijk aantal Inspirators van De KrachtFabriek heeft echter wel te dealen met het UWV en heeft het daar soms erg moeilijk mee. Daarom hadden we gister een open en constructief gesprek met een manager van UWV Regio Utrecht. Dit gesprek was voor mij dermate verhelderend, dat ik het toch de moeite waard vond om daarover wat te delen op de site.
Wat is er namelijk aan de hand. Een jaar of 4 geleden is het CWI over gegaan naar het UWV. Het centrum voor Werk en Inkomen, werd UitvoeringsInstituut Werknemersverzekeringen. Eigenlijk een doodgewoon Verzekeringsbedrijf dat je niet hoort zolang je netjes premie betaalt, maar dat heel scherp controleert of je wel aan de polisvoorwaarden voldoet op het moment dat ze eindelijk de kans krijgen om hun diensten aan te bieden. Nu is dat ietwat zwart-wit gesteld, er zijn nog werkcoaches en er is voor bepaalde doelgroepen ook nog aandacht voor ontwikkeling, maar de focus op de werkvloer van de uitkeringsinstantie is verschoven van ontwikkelen en stimuleren, naar controleren en handhaven.
Tegelijkertijd heeft er bij het UWV een reorganisatie plaatsgevonden en zijn zaken efficiënter ingericht. Als klant van het UWV heb je geen persoonlijk aanspreekpunt meer. Je hebt (bent) een dossier (werkmap) en iedereen van het UWV moet jou op basis van de gegevens in die map kunnen helpen. Dat klinkt heel klantvriendelijk en heeft ook zeker zijn voordelen. Als de ene medewerker ziek of weg is, kan de ander het eenvoudig en eenduidig overnemen. De keerzijde van deze maatregel is echter dat niemand binnen het UWV zich nog verantwoordelijk voelt voor de dienstverlening aan jou als persoon. Dit gegeven en het feit dat de wet en regelgeving rondom de Werknemersverzekering erg complex is, maakt dat er nogal eens wat fout gaat. Dit kan natuurlijk gebeuren. We maken allemaal wel eens fouten. Maar als er wat fout gaat, is het fijn dat je de betreffende persoon kan aanspreken op zijn fout en dat deze persoon dan zijn fout kan herstellen en sorry kan zeggen. En daar gaat het mis.
Je hebt als klant geen aanspreekpunt meer, er is dus niemand meer om aan te spreken als er iets fout gaat. Je hebt alleen nog procedures. Als er iets fout gaat, ben jij het dus niet eens met het UWV en daar heb je een bezwaar- of klachtenprocedure voor. Een energie vretende procedure, waarin jij het als afhankelijk individu opneemt tegen het moloch UWV. Geen gesprek, geen overleg, geen echt contact, zeker geen sorry, maar een strijd tegen een bureaucratisch monster. Een monster dat je eigenlijk liever niet boos maakt, omdat je er afhankelijk bent. Een monster dat minutieus controleert of jij geen fouten maakt en je weet te vinden zodra dat wel het geval is, maar zelf onaantastbaar is. Een groot bastion met spiegelramen waardoor ze jou heel goed in de gaten kunnen houden, maar jij hun niet kan zien. Laat staan dat je kan aanbellen om jouw persoonlijke situatie even te bespreken bij een bakkie koffie. En toen begreep ik ineens heel goed waarom mensen echt getraumatiseerd kunnen raken door de ‘contacten’ met het UWV. Dit is zo verschrikkelijk onveilig, zo beangstigend! Het is zo destructief als je in een situatie terecht komt waarbij iemand alleen maar zijn recht haalt, omdat jij toevallig afhankelijk van hem bent en die iemand kan daar niet op worden aangesproken. Dat voelt alsof je wordt afgebroken, wordt vernederd tot op het bot.
Zijn die mensen van het UWV dan zo slecht? Nee absoluut niet. Het zijn mensen zoals jij en ik. Mensen die hun best doen op hun werk. Mensen met een gezin, met een hart, met goede en met slechte dagen. Er is alleen een systeem opgetuigd, waarin zij hun menselijkheid niet meer kunnen tonen. Net als oorlogvoeren met drones, het is zo lekker afstandelijk. Klanten zijn dossiers en regels zijn regels.
How to survive the UWV?
Net als de manager uit Utrecht, heb ook ik niet de illusie dat we dit systeem gaan veranderen. Maar je kan er wel mee leren omgaan.
Allereerst, realiseer je dat de mensen bij het UWV er weinig aan kunnen doen. Zij zijn ook afhankelijk van hun werkgever en doen op hun beurt wat er van hun gevraagd wordt. Realiseer je ook dat zij het niet altijd juist hebben. De regelgeving is enorm complex en er zijn weinig mensen die alles overzien en snappen.
Probeer het monster niet boos te maken. Voed het op de gewenste tijdstippen, dan wordt het niet echt wakker. Met andere woorden: voldoe aan je minimale verplichtingen. Er zijn bijvoorbeeld veel activiteiten die in aanmerking komen voor je sollicitatieverplichtingen. Wees hier creatief in zonder de boel te flessen en beschrijf het zoals ze het willen horen. Netwerkbijeenkomst klinkt beter dan borrel. Netwerkgesprek met medewerker van bedrijf X, klinkt beter dan bijpraten en sparren met een oude vriend. Als je het UWV rustig houdt, behoud je vrijheid en ruimte genoeg om je eigen pad te volgen.
Communiceer zoveel mogelijk schriftelijk/via je werkmap. Dan liggen de afspraken vast en kan je er altijd op terugvallen.
En mocht er een keer iets mis gaan met het UWV en ben je aangewezen op een van de daarvoor ingerichte procedures, besef dan dat het niet persoonlijk is. Zoek iemand die er niet emotioneel bij betrokken is om je bij te staan. Zoek iemand die met een frisse blik mee kan kijken en win juridisch advies in bij bijvoorbeeld een rechtswinkel.
En het allerbelangrijkste: blijf leuke dingen doen!
